Pomysł wprowadzenia możliwości odpisu 1% podatku dochodowego pojawił się w trakcie prac na projektem UDPP, pod wpływem doświadczeń Węgier, które wprowadziły taki odpis już w 1996 roku. Po raz pierwszy 1% podatku dochodowego można było przekazać na rzecz OPP w 2004 roku. Było to bezpośrednio związane z wejściem w życie z dniem 1 stycznia 2004 roku UDPP. Wówczas z mechanizmu 1% skorzystali tylko nieliczni podatnicy. Prawo do skorzystania z mechanizmu 1% obejmowało tylko podatników składających zeznania podatkowe PIT-36, PIT-37 i PIT-28. Aby dokonać odpisu 1% podatnik dokonywał na rzecz wybranej organizacji wpłaty w wysokości odpowiadającej dokładnie 1% podatku. W pierwszym roku funkcjonowania tego mechanizmu z tej opcji skorzystało zaledwie 0,33% podatników, którzy przekazali nieco ponad 10 mln zł.

Mechanizm 1% przez lata zmieniał się. Miały na to wpływ zmiany prawne oraz rosnąca popularność odpisów jednoprocentowych. Czynniki te miały bezpośredni wpływ na wzrost lub spadek kwot przekazywanych w ramach mechanizmu. Szczegółowo przedstawiono to na poniższej infografice.