Geneza wprowadzenia 1% podatku

  • geneza wprowadzenia 1%

W 2004 roku, rozliczając PIT za 2003 rok, podatnicy mieli pierwszy raz możliwość przekazania 1% podatku dochodowego wybranej organizacji pozarządowej. Zamysłem inicjatorów tego rozwiązania było wyrównywanie szans pomiędzy ogromną rzeszą małych fundacji i stowarzyszeń a dużymi organizacjami, które często posiadają pokaźne budżety, dostęp do mediów czy znaną twarz lidera/ambasadora. By uniknąć sytuacji, w których pieniądze te trafiają w „niepowołane ręce”, stworzono status organizacji pożytku publicznego. Fundacja czy stowarzyszenie (ale także w określonych przypadkach spółka), chcąc się nim posługiwać i korzystać z przywilejów, które ów status daje, musi spełniać określone warunki.

Pomysł wprowadzenia możliwości odpisu 1% podatku dochodowego pojawił się w trakcie prac na projektem UDPP, pod wpływem doświadczeń Węgier, które wprowadziły taki odpis już w 1996 roku. Najważniejsze argumenty za wprowadzeniem takiego mechanizmu były dwa. Możliwość przekazania swojego 1% podatku dochodowego miała zachęcać obywateli do myślenia o dobru wspólnym i świadomym wyborze wspólnych potrzeb, na zaspokojenie których miały trafić przychody z 1%. Z drugiej strony 1% miał stanowić wzmocnienie finansowe działań OPP, które te potrzeby zaspokajały. Dawać to miało organizacjom możliwość finansowania działań, na które trudno znaleźć środki, na przykład z dotacji publicznych.

Po raz pierwszy 1% podatku dochodowego można było przekazać na rzecz OPP w 2004 roku. Było to bezpośrednio związane z wejściem w życie z dniem 1 stycznia 2004 roku UDPP. Wówczas z mechanizmu 1% skorzystali tylko nieliczni podatnicy. Prawo do skorzystania z mechanizmu 1% obejmowało tylko podatników składających zeznania podatkowe PIT-36, PIT-37 i PIT-28. Aby dokonać odpisu 1% podatnik dokonywał na rzecz wybranej organizacji wpłaty w wysokości odpowiadającej dokładnie 1% podatku. W pierwszym roku funkcjonowania tego mechanizmu z tej opcji skorzystało zaledwie 0,33% podatników, którzy przekazali nieco ponad 10 mln zł.[1]

[1] Opracowanie własne na podstawie danych Ministerstwa Finansów.