Projekt nowelizacji ustawy o spółdzielniach socjalnych został ostatecznie uchwalony 15 grudnia 2017 r. Wejdzie on w życie 3 miesiące po jego opublikowaniu, 31 marca 2018 r. Wyjątek stanowi przepis zwalniający spółdzielnie socjalne ze składek na Krajową Radę Spółdzielczą, który zaczął już obowiązywać w dniu 1 stycznia 2018 r.
Poznaj najważniejsze zmiany:
- Rozszerzenie definicji przedmiotu działalności spółdzielni: spółdzielnia socjalna będzie od teraz prowadziła działalność również w oparciu o pracę swoich pracowników (dotychczas wymieniani byli wyłącznie członkowie spółdzielni). Dodano także zapis o zawodowej i społecznej reintegracji nie tylko członków spółdzielni, ale i pracowników defaworyzowanych.
- Zmniejszenie liczby założycieli spółdzielni osób fizycznych do trzech osób: wymaganą liczbę pięciu członków spółdzielnia ma obowiązek zatrudniać w terminie do 12 miesięcy od dnia wpisu spółdzielni socjalnej do Krajowego Rejestru Sądowego.Oznacza to, iż musi ona przyjąć w ciągu pierwszego roku działalności w poczet członków kolejne 2 osoby, ale co istotne – z kręgu osób defaworyzowanych.
- Pojawienie się nowych kategorii osób w definicji osób defaworyzowanych/ zagrożonych wykluczeniem społecznym i ubóstwem, co oznacza rozszerzenie możliwości założenia spółdzielni socjalnej dla m.in.: opiekunów osób niepełnosprawnych (z wyłączeniem opiekunów pobierających świadczenia) czy osób poszukujących pracy, które nie pozostają w zatrudnieniu lub nie wykonują innej pracy zarobkowej.
- Zmniejszenie odsetka osób mogących założyć spółdzielnię socjalną, które wywodzą się spoza grona osób defaworyzowanych do 70%, w przypadku gdy zakładają ją osoby o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, bądź gdy prowadzi ona działalność np. w zakresie opieki nad dziećmi do lat trzech, prowadzenia niepublicznych przedszkoli czy rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych.
- Pojawianie się przepisów regulujących zawieranie konsorcjów przez spółdzielnie socjalne: wyjaśnienie reguł przystąpienia do konsorcjów i cele ich tworzenia oraz pojawienie się katalogu podmiotów, które mogą przystąpić do konsorcjum. Wyliczono także elementy, jakie powinna zawierać umowa konsorcjum spółdzielczego.
- Spółdzielnia socjalna założona przez osoby prawne będzie miała możliwość udzielenia poręczenia kredytów czy pożyczek, a także zabezpieczenia zwrotu otrzymanej refundacji lub środków na podjęcie działalności gospodarczej, założenie lub przystąpienie do spółdzielni socjalnej.
- Wybór przedstawiciela pracowników spółdzielni i przyznanie mu głosu doradczego. Na specjalnym spotkaniu pracowników spółdzielni (wziąć udział musi co najmniej połowa pracowników niebędących członkami) bezwzględną większością głosów musi zostać wybrany ich przedstawiciel. Będzie on posiadał prawo głosu doradczego podczas obrad walnego zgromadzenia, jednakże nie może być on członkiem spółdzielni.
- Wprowadzenie elastycznych zasad podziału nadwyżki bilansowej. Nadwyżka bilansowa podlega podziałowi na podstawie uchwały walnego zgromadzenia i jest przeznaczana na: zwiększenie funduszu zasobowego (nie mniej niż 20%) oraz na cele, o których mowa w art. 2 ust. 2 i 3 (nie mniej niż 30%). Możliwe jest utworzenie funduszu wzajemnościowego, który jest tworzony przez spółdzielnię socjalną w przypadku utworzenia lub przystąpienia do konsorcjum spółdzielczego).
- Członkowie zarządu mogą pracować wyłącznie w oparciu o spółdzielczą umowę o pracę lub umowę o pracę.
- Przyśpieszona lustracja dla spółdzielni socjalnych, których powstanie zostało sfinansowanie ze środków publicznych. Ową lustrację trzeba będzie przeprowadzić w okresie 6 miesięcy od dnia zatwierdzenia sprawozdania finansowego za pierwszy rok działalności. Brak takiej lustracji będzie stanowił przesłankę do likwidacji spółdzielni.
- Zmiana przesłanek do likwidacji spółdzielni socjalnej. Wprowadzono okres karencji (3 miesiące), podczas którego będzie tolerowana mniejsza liczba członków spółdzielni socjalnej, niż jest to wymagane (5 – w przypadku osób fizycznych; 2 – w przypadku osób prawnych). Oznacza to, że przesłanką do likwidacji będzie mniejszy niż wymaga ustawa skład członkowski pod warunkiem, że będzie się utrzymywał przez okres dłuższy niż 3 miesiące. Wprowadzono również dwie dodatkowe przesłanki do likwidacji: brak uzupełnienia liczby członków spółdzielni socjalnej założonej przez 3 osoby fizyczne, o dwie osoby defaworyzowane; brak przyśpieszonej lustracji w przypadku spółdzielni socjalnej, której powstanie było finansowane ze środków publicznych.
- Możliwość refundacji składek ZUS w spółdzielni osób prawnych – dotyczy to pracowników spółdzielni, którzy należą do grup defaworyzowanych, ale nie są jej członkami.
- W spółdzielniach nieodpłatne praktyki będą mogli odbywać uczestnicy warsztatów terapii zajęciowej – praktyki mogą być odbywane w wymiarze do 15 godzin tygodniowo, nie dłużej niż przez 3 miesiące.
- Zmienia się wysokość i forma dotacji z PFRON, która będzie przyznawana na podjęcie działalności w formie spółdzielni socjalnej na jednego członka założyciela spółdzielni oraz na jednego członka przystępującego do spółdzielni socjalnej po jej założeniu. Spółdzielnia będzie mogła również otrzymać dotację na utworzenie nowego miejsca pracy dla osoby niepełnosprawnej i bezrobotnej. Także ze środków PFRON będzie można pokrywać wynagrodzenie osoby niepełnosprawnej (maksymalnie przez 6 miesięcy do wysokości 2100 zł).
- Rozszerzenie możliwości korzystania z Funduszu Pracy: uzyskanie dotacji na utworzenie miejsca pracy dla osoby skierowanej do pracy w spółdzielni przez powiatowy urząd pracy; rozszerzono katalog osób, które mogą ubiegać się o dotację na utworzenie spółdzielni lub miejsca pracy w już istniejącej; pojawiła się możliwość pokrywania kosztów wynagrodzenia przez maksymalnie 6 miesięcy w wysokosci do 2100 zł.
Zapoznaj się ze znowelizowaną treścią ustawy
Więcej o nowelizacji przeczytasz na stronach: ngo.pl oraz spoldzielniasocjalnawpraktyce.pl
Chcesz utworzyć spółdzielnię socjalną lub przygotować istniejącą spółdzielnię na nadchodzące zmiany? Skontaktuj się z nami – bezpłatnie udzielimy Ci porady:
Karolina Fijołek e-mail: karolina.fijolek@instytut.lodz.pl | tel. 512 034 281- dla organizacji z m. Łodzi
Justyna Matusiak e-mail: justyna.matusiak@instytut.lodz.pl | tel. 512 034 254 – dla organizacji z powiatów pabianickiego, łaskiego, zduńskowolskiego, łódzkiego wschodniego, rawskiego, tomaszowskiego i opoczyńskiego
Informacje o nowelizacji ustawy o spółdzielniach socjalnych w Polskim Języku Migowym
