Święto pracy. Rady pracowników piszą do Przewodniczącej Rady Dialogu Społecznego

Dziś przekazaliśmy przewodniczącej Rady Dialogu Społecznego, Pani Dorocie Gardias, apel o przedłożenie Sejmowi projektu nowelizacji ustawa o radach pracowników. Poniżej pełna treść apelu:

 

Szanowna Pani Przewodnicząca,

1 maja obchodzimy Święto Pracy (Międzynarodowy Dzień Solidarności Ludzi Pracy) oraz katolickie Święto Józefa Rzemieślnika, patrona ludzi pracy. Z tej okazji i w trosce o prawa pracowników, szczególnie zatrudnionych w 85. procentach firm, w których nie ma związków zawodowych, apeluję do Pani Przewodniczącej i Rady Dialogu Społecznego o przedłożenie Sejmowi projektu nowelizacji ustawy z dnia 7 kwietnia 2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji (tzw. ustawa o radach pracowników). Apeluję w imieniu ponad trzech tysięcy członków rad pracowników, związkowców i niezwiązkowców, którzy skorzystali z Centrum Wspierania Rad Pracowników prowadzonego przez Instytut Spraw Obywatelskich od 2007 roku.

Rady pracowników to organizacje pracownicze, których celem jest prowadzenie dialogu w zakładach pracy. Rady są instytucjami społecznymi, które pośredniczą w rozmowach między pracownikami i pracodawcami. Pozyskują informacje o stanie firmy i przekazują je załodze. Konsultują z zarządami decyzje dotyczące działalności zakładu pracy. Rady są źródłem innowacji i kapitału społecznego w przedsiębiorstwach.

Nasz apel jest związany z wynikami kontroli Głównego Inspektora Pracy w zakresie przestrzegania przez pracodawców przepisów wyżej wymienionej ustawy. Z wnioskiem o dokonanie pilotażowej kontroli wystąpił Pan Stanisław Szwed Sekretarz Stanu w MRPiPS. Wniosek został skierowany do GIP z inicjatywy Instytutu Spraw Obywatelskich, który od 2006 r. prowadzi kampanię obywatelską na rzecz rad pracowników.

Kontrolerzy PIP wykryli szereg nieprawidłowości w ponad połowie skontrolowanych firm. Przykładowo PIP wymienia: nieprzekazywanie radzie pracowników informacji, brak prowadzenia konsultacji z radą pracowników oraz niewłaściwy sposób prowadzenia konsultacji, nieznajomość przepisów ustawy lub błędna ich interpretacja przez pracodawców.

Potrzebujemy dobrej ustawy o radach pracowników, która wzmocni dialog społeczny pomiędzy pracownikami i pracodawcami w firmach, w których nie ma związków zawodowych. Według raportu CBOS-u z czerwca 2017 r., tylko 11 procent pracowników, jest członkami związków zawodowych. Efektem dobrego dialogu jest troska pracowników o dobro wspólne, czyli przedsiębiorstwo. Dobry dialog to większe zaangażowanie pracowników w osiąganie lepszych wyników firmy, co przekłada się też na wzmocnienie gospodarki. Przykładem mogą być Niemcy lub kraje skandynawskie.

Senator Zbigniew Romaszewski w 2006 r. mówił: rady pracowników są elementem społeczeństwa obywatelskiego i wydaje mi się, że są one elementem bardzo znaczącym, a o wyżej wymienionej ustawie: […] jest to ustawa w jakiś sposób przełomowa, jest to ustawa zaczynająca zupełnie nowy okres w dziejach stosunków między pracownikami i pracodawcami.

Gdy ustawa wchodziła w życie w 2006 r., ustawodawca przewidywał, że obejmie 31 tysięcy firm. Niestety przez ostatnie 13 lat rady pracowników „zwijały” się, a nie rozwijały. W szczytowym okresie, rady pracowników działały w ponad 3000 firmach. Niestety dziś ich liczba spadła do około pół tysiąca.

Pan Wiesław Łyszczek, Główny Inspektor Pracy, w podsumowaniu raportu PIP zauważa: Mając na uwadze powyższe rozważania oparte na wynikach przeprowadzonych kontroli oraz aktualnie obowiązujące przepisy prawa pracy można postawić tezę, iż drogą prowadzącą do wzmocnienia pozycji rady pracowników, która miałaby faktyczny wpływ na działania pracodawców, jest zwiększenie zakresu jej uprawnień i przywilejów w drodze nowelizacji przepisów ustawy z dnia 7 kwietnia 2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji. W przeciwnym razie lekceważące traktowanie rad pracowników przez pracodawców, które ujawniły przeprowadzone kontrole oraz brak znaczącego wpływu na pracodawcę może w konsekwencji doprowadzić do tego, że taki rodzaj reprezentacji pracowników z czasem w ogóle przestanie funkcjonować.

Szanowna Pani Przewodnicząca, do naszego apelu dołączamy projekt nowelizacji ustawy, który przygotował Instytut Spraw Obywatelskich na podstawie ogólnopolskich konsultacji społecznych z radami pracowników. Nasz projekt może posłużyć Radzie Dialogu Społecznego, jako punkt wyjścia do przygotowania projektu nowelizacji.

W notatce Departamentu Dialogu i Partnerstwa Społecznego MRPiPS z 21 listopada 2018 r. czytamy: Projektowanie ewentualnych zmian można oprzeć zarówno o wnioski GIP, propozycje oraz analizy przedstawione przez Instytut Spraw Obywatelskich, jak również propozycje zmian przepisów zawarte w projekcie Kodeksu zbiorowego prawa pracy.

Wyrażamy nadzieję, że występując w roli strażnika dobra wspólnego i kierując się potrzebą zagwarantowania pracownikom praw pracowniczych przekona Pani Radę Dialogu Społecznego do przygotowania projektu nowelizacji ustawy o radach pracowników i skierowanie go do Sejmu.

Pozostajemy w gotowości, by w razie potrzeby przedstawić Pani Przewodniczącej nasze argumenty i włączyć się w proces przygotowywania nowelizacji ustawy.

 

Projekt nowelizacji ustawy o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji.