Transformacja Śląska – sprawiedliwość według związków zawodowych
Transformacja energetyczna Śląska. Czy jest konieczna? Czy może być sprawiedliwa? Czy odchodzenie od węgla jest dla Śląska zagrożeniem, koniecznością czy szansą? Bez względu na rozwój gospodarczy ostatnich 25 lat Śląsk jest nadal postrzegany jako najbardziej uzależniony od węgla region w kraju. Niezależnie od politycznych deklaracji, węgiel odgrywa coraz mniejszą rolę w gospodarce Śląska i energetyce kraju. Od roku 2000 liczba górników węgla kamiennego spadła o połowę i wynosi dziś ok. 80 tys. osób. Zmiany zachodzą, transformacja dokonuje się na naszych oczach – czy region i kraj są na nią gotowe?
Wszystkie podobne procesy wdrożone w regionie w ciągu ostatnich 25 lat pominęły przynajmniej jeden element układanki. Związki zawodowe reprezentujące najbardziej narażonych na konsekwencje nieuchronnych zmian (górnicy, pracownicy przemysłu ciężkiego) wciąż ignorują wyzwanie związane z przejściem społeczno-gospodarczym do gospodarki niskoemisyjnej. Jedynym sposobem, aby skutecznie przyczynić się do tego przejścia, jest zainicjowanie dialogu między nawet najdalszymi, jak się wydaje, interesariuszami. W tym przypadku organizacją pozarządową dążącą do zmian społeczno-ekonomicznych i związkami zawodowymi górników, najbardziej konserwatywną i niezainteresowaną jakimikolwiek zmianami grupą społeczną w regionie. Próbowaliśmy wesprzeć ten proces – przez rok spotykaliśmy się z górniczymi związkami zawodowymi ze Śląska. Wspólnie próbowaliśmy znaleźć odpowiedzi na pytania, w jaki sposób górnicy mogą stać się aktywnymi uczestnikami transformacji energetycznej, jak pobudzać, angażować ludzi i tworzyć płaszczyznę współpracy w sprawiedliwej, społecznie odpowiedzialnej zmianie systemu energetycznego w Polsce.
Rozmawialiśmy na temat wielorakich zagadnień, takich jak ogólne trendy na regionalnym rynku pracy, rewitalizacja Śląska i modernizacja przemysłu, dekarbonizacja polskiej energetyki. Pokazywaliśmy, w jaki sposób, z sukcesem, dokonała się transformacja w innych krajach i w jaki sposób konkretny region wpływa na ostateczny kształt programu przejściowego. Staraliśmy się zakotwiczyć strategiczne myślenie o transformacji niskoemisyjnej wśród głównych liderów związkowych.
Czy nasze działania przyniosły oczekiwany skutek? Podsumowanie do przeczytania w całości w formacie pdf.
